تشت زنی یا لگن نوازی
از دیرباز مردم با لوازم زندگی خود نغمه های موسیقی تولید می کردند. در خطه شمالی کشور یکی از وسیله های پرکاربرد روزمره، تشت لگن یا تشت لاک است که از آن برای شستشو، تهیه خمیر برای پخت نان، حمل غذا و برخی وسایل سبک منزل از آن استفاده می کردند. همچنین لگن به هنگام دورهمی ها و ضیافت های زنانه در دسته ساز های کوبه ای قرار می گرفت و برای تولید نواهای موسیقی ازآن استفاده می شد. این رسم در روستاهای نوار ساحلی خزر توسط بانوان شکل می گرفت و به یکی از رسوم موسیقیایی شاد این خطه تبدیل شد.
در مجالس عروسی و بزم های شادی کسانی که تبحر خاصی در لگن نوازی داشتند این کار را انجام می دادند و هنگامی که در این مجالس تعداد لگن زن ها بیشتر از یک یا دونفر بود، با گردهمایی به دور تشت به نوبت و بدون مکث به تشت ضربه می زدند و همچنین گاهی این کار توسط دو نفر همزمان روی یک تشت انجام می گرفت.
جنس و اندازه لگن و شکل قوس آن در صدادهی نقش بسزایی داشت، برای بهترشدن صدای لگن معمولا لگن نوازها روی آن ظرف کوچکی مانند نعلبکی یا سینی فلزی قرار می دادند. با ضربه زدن به تشت این شیء کوچک آهسته میلرزید و صدای دومی تولید می کرد مانند فعالیتی که تیوتر در بلندگوها و اسپیکرها می کند.
لگن نوازی گرچه یکی از رسوم موسیقیایی استان های مازندران و گیلان بوده ولی در دو دهه اخیر به شدت کمرنگ شده است.
سید جلال محمدی با تشکیل گروه موسیقی فولکلوریک بانوان سعی در احیای موسیقی مادران خطه شمال داشت. در گروه های تشت نوازی از همه سنی همچون کودک، نوجوان، جوان، میانسال و سالمند دعوت شده و آن ها را با هنر لگن نوازی آشنا و تمرینات لازم برای اجرا انجام می گردد.
گروه رستاک هم با ساخت ترانه ای مازندرانی به نام “لاره” لگن نوازی را به صورت متمایز و چشم گیری در آن به اجرا درآورده است.
از دیگر رویداد های این رسم کهنه میتوان به حضور جهان حیدری یکی از بانوان سوادکوه در کنسرواتور موسیقی چایکوفسکی اشاره کرد که حضور وی باعث دیده شدن این رسم موسیقی در مرز های خارجی ایران شد. گروه موسیقی آوای تبری نیز در راستای احیای این سنت گام برداشته است.