گردشگری موسیقی تهران
در ابتدای اسلام در «ری» از فردی به نام زَلزَل، منصور بن جعفربن زلزل رازی نام برده شده که استاد موسیقی است و خیلی خوب تنبور و عود مینواخته. زمانی که ابراهیم موصلی از عراق به ایران فرار میکند نزد زلزل در ری آموزش میبیند سپس با خواهر او ازدواج می کند و زلزل را تحریک میکند تا برای اجرای موسیقی به دربار عباسیان بروند. بنابراین به عراق و بغداد میروند و به خدمت دربار خلیفه وقت در میآیند.
در دوران قاجار و با روی کار آمدن مظفرالدین شاه، موسیقیدانان دربار از دربار بیرون رانده شده و به ناچار در منطقه سیروس و پامنار تهران که آن زمان حاشیه جنوب تهران حساب میشده جا میگیرند. در دههی ۴۰ تا ۵۰ بنگاههای شادمانی یا تئاترال، انواع نمایشها و موسیقیها را اجرا میکردند و هر کسی که مراسم عروسی داشت از گروههای حاضر در این مناطق دعوت میکرد. در واقع پایگاه موسیقیهای مردمی آنجا بود.
موسیقی از دربار خارج و فراگیر میشود و این گروهها به هر نقطه از ایران میرفتند تا بتوانند زندگی خود را بگذرانند. چون غالبا در خانههای آن زمانِ تهران فضایی برای اجرا نبود، حوضی بود که روی آن را با تخته میپوشاندند و روی آن قالی میانداختند و برنامهشان را آنجا اجرا میکردند به همین دلیل به آنها مطرب روحوضی میگفتند.
تهران باغهای بسیار خوبی داشته و باغبانها موسیقی و آوازهای خاص خودشان را داشتهاند. بسیاری که در منطقه خود دلتنگی پیدا میکردند در کوچه و پسکوچهها آواز سر میدادند و آواز کوچه باغی رایج میشد. برخی میگویند این آوازها تنها مختص به افراد مست بوده در حالی که آوازها را مردمی که خسته از کار بر میگشتند و تلاش میکردند خودشان را آرام کنند، به زبان می راندند. آوازهای کوچه باغی به بیات تهران معروف است.
به واسطه پایتختی تهران در زمان قاجار، این شهر به مدت 200 سال، پایگاه تجمع گروه ها و مشاهیر موسیقی از سرتاسر ایران بوده است. در این دوران برای اولین بار موسیقی ایرانی ضبط و ثبت شد. نوازندگان دوره ناصرالدین شاه قاجار از جمله استاد علی اکبر فراهانی از موثرترین نوازندگان موسیقی سنتی ایران بوده است.
جاذبه های گردشگری موسیقی تهران
از جاذبه های گردشگری موسیقی تهران می توان به موارد زیر اشاره کرد: