گردشگری موسیقی آذربایجان شرقی
موسیقی آذربایجان، به زبان ترکی آذربایجانی است. به سه دسته ملی (ترانه ها و آهنگ های رقص)، ملی و حرفه ای (همان عاشیقی که همانند دوره گردها به صورت سیار ساز میزند و میخواند و نغمه سرایی می کند) و شفاهی حرفهای(دستگاههای موغامی). موغام (موقام)، موسیقی کهن آذربایجان است که با ادبیات و شعر عاشیقی پیوند و تکامل یافته ، در ادامه به تفصیل به آن می پردازیم.
موسیقی سنتی آذربایجان به دوران حیات “عاشیق ها” بازمیگردد. عاشیق ها؛ نوازنده، شاعر و قصه گوهای خلاق و فی البداهه ای هستند که با صدای دلنواز خود، گرمی بخش مجالس مردمی بودند. در حال حاضر موسیقی سنتی آذربایجان در استان های آذربایجان شرقی و غربی و روستاهای استان زنجان در مجالس بزم و شادی اجرا می گردد.
همچنین موسیقی آذربایجان مانند بیش تر مناطق ایران از حیث نوع به دو بخش کلی تقسیم می گردد: موسیقی با متر آزاد و موسیقی با متر معین
موسیقی با متر آزاد شامل مجموعه نغماتی است که با آواز انسانی یا توام با ساز و آواز اجرا شود. این موسیقی از قید ریتم و وزن معین، فارغ است و هدف آن بیان اشعاری است که با کمک موسیقی، مفاهیم خاصی را القا کند. به این نوع موسیقی که تابع وزن و متر معینی نیست اصطلاحا در آذربایجان موقام گفته می شود.
موقام ها را موسیقی دانان محلی، عاشیق ها، اجرا می کنند. در واقع عاشیق ها بازگوکنندگان و مفسران آهنگین افسانه ها، حکایات تاریخی، باورها و ارزش هایی هستند که زمینه های آنها در بین مردم وجود داشته و ریشه در فرهنگ عامه منطقه دارد. هر یک از موقام های موسیقی آذربایجان عنوانی دارد که معمولا برگرفته از حکایت، افسانه، حماسه و یا موضوعی است که به صورت شعر درآمده و تحت عنوان مقامی با همان نام شهرت یافته است. معمول ترین ساز موسیقی مقامی در آذربایجان همان ساز عاشیق هاست که شامل چگور و قوپوز، نی و دف است.
اگرچه موسیقی موغام آذربایجان به دستگاههای موسیقی ایرانی نزدیک است و در بعضی مواقع حتی یکی هم هستند، ولی طرز اجرای این دو موسیقی ملی در انسان احساس بسیار متفاوتی ایجاد می‌کند. موسیقی آذربایجانی مملو از حس قهرمانی و جسارت است.
معروف ترین شعرهایی که عاشیق ها می خوانند به قرار زیر است:
قوشما : نوعی شعر همراه با موسیقی است که از سه تا هفت بند تشکیل می شود .
بایاتی : عبارت است از چهاv مصراع شعر که هر مصراع از هفت هجا ترکیب یافته است.
تجنیس : اشعاری هستند که از سه تا هفت بند تشکیل شده و عمده ترین ویژگی آنها به کار بردن صنعت جناس است.
جاذبه های گردشگری موسیقی آذربایجان شرقی
از جاذبه های گردشگری موسیقی آذربایجان شرقی می توان به موارد زیر اشاره کرد: