خانه مارتا پیترز یکی از خانه های قدیمی و بسیار باشکوه در محله جلفای اصفهان است.
این خانه تاریخی که با تابلو دانشگاه هنر اصفهان در خیابان حکیم نظامی سال هاست هنرنمایی می کند، از زیباترین خانه های دوره صفویه است.
تاریخچه خانه مارتا پیترز اصفهان:
ژان شاردن، سیاح فرانسوی که در زمان صفویه و حکومت شاه عباس دوم از ایران بازدید کرد، در سفرنامه خود از 57 کاخ در اصفهان نام برده که به نظر می رسد خانه های اعیانی جلفا را نیز از جمله کاخ ها عنوان کرده زیرا در جایی دیگر در سفرنامه خود یاد کرده خانه های تجار و بزرگان ارامنه اصفهان در منطقه جلفا به اندازه کاخ وسیع و باشکوه است. قطعا یکی از این خانه های اعیانی و باشکوه، خانه مارتا پیترز در محله جلفا است.
خانه مارتا پیترز در دوره شاه عباس دوم صفوی ساخته شده و متعلق به خواجه پانوس یکی از بزرگان ارامنه جلفای اصفهان است.
پس از خواجه پانوس، یک فرد مسلمان در دوره قاجار آن را خریداری کرده و تصاویر مسیح را در خانه از بین برده و پس از آن مادیوس پدربزرگ خانم مارتا آن را خریداری کرده. آخرین مالک آن جانی خانی بدروسیان بوده که در سال 1352 به دولت وقت فروخته شد و سال 1357 به دانشگاه هنر اصفهان تحویل داده شد.
خانه مارتا پیترز به شماره 990 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در سال 1353 در زمان مرمت خانه، چند نوشته نظر مرمتگران را به خود جلب کرد. نوشته ها پس از تمیزکاری و بازنمایی توسط استاد لئون میناسیان ترجمه شد:
نوشته ها بیشتر یادگاری بوده که دو دوران تاریخی فعال را در این خانه یادآور می شود:
1- دوره صفویه و زمان شاه عباس دوم به سال 1067 هجری قمری
2- دوره قاجار و زمان حکومت فتحعلی شاه به سال 1242 هجری قمری
معماری خانه مارتا پیترز:
از ویژگی های اصلی خانه های تاریخی ارامنه جلفای اصفهان، اصل قرینه سازی است که در خانه مارتا نیز به خوبی رعایت شده است.
خانه مارتا پیترز، ترکیبی از دو بخش مسکونی مجزا بوده، بخش تابستان نشین و زمستان نشین که بخش دوم در تعویض خیابان های هم جوار خانه یعنی خیابان کلیسای وانک و حکیم نظامی ویران شد و عملا چیزی از آن باقی نماند.
خانه مارتا پلانی متفاوت از سایر خانه های قدیمی اصفهان دارد زیرا طرح کلی آن مستطیل شکل به صورت یک کوشک در میان باغ بوده است.
مهم ترین قسمت خانه مارتا پیترز اتاق صلیبی شکل در بخش تابستانی آن است که در حقیقت هسته اولیه و اصلی بنا است. این اتاق با تزئینات معماری متنوع به عنوان اتاق شاه نشین معروف است. از تزئینات خاص این اتاق می توان به گچبری، آینه کاری، طلا کاری، تنگ بری، مقرنس کاری و نقاشی دیواری اشاره کرد.
خانه مارتا در سیر تاریخ متحمل تغییراتی شده از جمله حذف قسمت هایی از بنا که در تعریض خیابان حکیم نظامی بوده است.
کاربری فعلی خانه مارتاپیترز:
خانه مارتا پیترز که به ساختمان مارتا معروف است هم اکنون ساختمان اداری دانشگاه هنر اصفهان است این خانه در خیابان حکیم نظامی، نبش خیابان گلیسای وانک واقع شده است.
دانشگاه هنر اصفهان در بیش از 30 ساختمان در شهر اصفهان مستقر است که اکثر آن ها از خانه های تاریخی اصفهان است از جمله خانه خاچیکیان، مدرسه فرانسوی ها، خانه استپانیان، خانه داوید، خانه سوکیاس و خانه حقیقی. هریک از این ساختمان ها در حقیقت یکی از دانشکده های دانشگاه هنر است که رشته های متفاوت در آن وجود دارد.
خانه مارتا در نزدیکی خانه خاچیکیان که آن هم دانشکده گردشگری و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان است قرار دارد. امکان بازدید از این خانه ها اگر دانشجوی دانشگاه هنر نباشید، تنها با مجوز از دانشگاه هنر اصفهان فراهم است و لازم است قبل از بازدید هماهنگی های لازم صورت گیرد. جهت بازدید از این خانه های زیبا همراه با لیدر تخصصی می توانید با کارشناسان پارس ویستا در ارتباط باشید.
آدرس خانه مارتاپیترز: اصفهان، پل فلزی، خیابان حکیم نظامی، نبش خیابان کلیسای وانک
فیلم «خانه مارتاپیترز و خانه همجوارش خانه خاچیکیان» را از لینک زیر تماشا کنید: