یکی از نان های مقوی و محلی استان خراسان شمالی که از قدیم جایگاه ویژه ای در میان مردمان محلی کسب کرده، نان کماج بوده است.
این نان که با زرده تخم مرغ، خرما و گردو درست میشود، یک میان وعده و صبحانه مقوی و لذیذ محسوب میشود و انرژی لازم در طول روز را فراهم میکند، از این رو روزه داران برای افطار از این نان خوشمزه به وفور استفاده میکند.
جالب است بدانید که در خراسان شمالی و جنوبی آیینی با عنوان نذری اماج، کماج وجود دارد که زنان محلی آن را برگزار میکنند.
این آیین برای گرفتن حاجت همچون شفای بیماری، نذر، سلامتی، رفع گرفتاری و غیره توسط یک تا هفت خانواده به صورت مشترک در مکان هایی مثل فاطمیه، حسینیه یا حتی منزل خود شخص در روزهای سه شنبه برگزار میشود و به غذای نذری ام البنین، مادر حضرت ابولفضل مشهور است.
در این آیین همان طور که از اسمش مشخص است در غذای سنتی اماج و کماج تهیه و پخش میشود. بدین صورت که آرد این دونوع غذا را از شب قبل مراسم همراه با قرآن و آیینه داخل اتاق می گذارند و خانمی که قاری قرآن باشد روی آرد قرآن میخواند. روز بعد از آن با همان آرد نان کماج وآش اماج درست میکنند.
نکته قابل توجه این است که بر اساس اعتقادات مردم، نباید چشم مردی به این خمیر بیوفته و این نان در این مراسم فقط باید توسط بانوان پخته شود. این نان به دو صورت پخت میشود، اولی مخصوص خانم هاست که ادویه های مخصوصی همچون زیره در آن استفاده میشود، دومی مخصوص آقایان است که بعد از مراسم برای آنها میبرند.
جالب است بدانید که این آیین معروف در حال آماده سازی برای ثبت در فهرست میراث نامملوس است