همدان با مساحتی بالغ بر 19368کیلومتر مربع، به مرکزیت شهرستان همدان، از استان‌های غربی کشور محسوب می‌شود. همسایگان آن عبارتند از: از سمت شمال استان‌های زنجان و قزوین، از سمت غرب استان‌های کردستان و کرمانشاه، از سمت جنوب استان لرستان و از سمت شرق استان مرکزی.
براساس سرشماری سال 1395، جمعیت این استان 1758268 نفر تخمین زده شد که ترکیبی از اقوامی چون فارس، ترک، کرد، لر، لک و…. هستند. بیشتر اهالی همدان از مذهب شیعه پیروی می‌کنند، اما گروه‌هایی نیز مذهب اهل سنت را پذیرفته اند. همچنین اقلیت‌های مذهبی نظیر مسیحی و یهودی نیز، هرچند کم، در این منطقه سکونت دارند. گفتنی است استان همدان، از استان‌های پرتراکم از نظر جمیعت محسوب می‌شود.
وجود بقعه استر و مردخای در خطه همدان، مهمترین عامل حضور جمعی از یهودیان ساکن ایران است. چرا که این آرامگاه، از زیارتگاه‌های مهم یهودیان در ایران و جهان به شمار می‌رود.
همدان از استان‌های کوهستانی و سرد کشور است. زمستان‌های سرد، طولانی، پر برف و باران، و تابستان‌های معتدل، از ویژگی‌های این اقلیم کوهستانی هستند. آب و هوا و موقعیت جغرافیایی مناسب، سبب پیدایش زیستگاه جانوران متنوعی در این منطقه گردیده است. گرچه در سال‌های اخیر به دلیل شکار بی رویه، خشک‌سالی، چرای بیش از حد و خارج از فصل دام‌ها و… آسیب‌های بازگشت ناپذیری به این اقلیم وارد شده است.
استان همدان از لحاظ محصولات کشاورزی و باغی از جایگاه ویژه‌ای در کشور برخوردار است، از جمله: رتبه اول در تولید سیر، سیب‌زمینی و گردو، رتبه دوم در تولید کشمش، رتبه سوم در تولید گیاهان دارویی و….
شایان ذکر است همدان در تولید محصولات کشاورزی و دامی جزء ده استان برتر کشور است.
همدان در زمینه معادن نیز بسیار غنی است. باوجود اینکه وسعت زیادی ندارد، اما بخش قابل توجهی از ذخایر معدنی کشور در این منطقه قراردارد.
در کتیبه‌های زمان هخامنشی همدان با نام «هگمتان» یافت شده است. هرودت تاریخ بنای همدان را سده هشتم پیش از میلاد در دوران حکومت مادها و به دست دیااکو، عنوان می‌کند. مادها نام این شهر را «هگمتانه» (محل تجمع) برگزیدند که واژه «همدان» صورت جدید آن است. هگمتانه به دستور «دیااکو» (بنیانگذار حکومت ماد) جهت تشکیل نخستین نهادهای اداری و سیاسی بنا گردید.
همدان در دوران امپراطوری هخامنشیان، یکی از دو پایتخت آنان محسوب می‌شد.
انواع گردشگری موضوعی استان همدان
انواع گردشگری موضوعی استان همدان عبارتند از: