قزوین با مساحتی درحدود 18820 کیلومتر مربع، به مرکزیت شهرستان قزوین، از استان‌های شمال غربی کشور است. همسایگان آن عبارتند از: از سمت شمال استان‌های گیلان و مازندران، از غرب استان‌های زنجان و همدان، از سمت جنوب استان مرکزی و از سمت شرق استان تهران.
براساس سرشماری سال 1395 جمعیت این استان 1873761 فرد تخمین زده شده است. اهالی قزوین را فارس ها با زبان فارسی و لهجه قزوینی، تات ها با زبان تاتی و آذری ها با زبان ترکی تشکیل می دهند. زبان قدیم مردم قزوین، پهلوانیک یا همان فارسی میانه یا تاتی کنونی نام دارد. به همین جهت امروزه این استان مهمترین مرکز تات‌زبان ایران محسوب می‌شود.
قزوین شامل سه منطقه کوهستانی، کوهپایه‌ای و دشتی است، از این رو دارای آب و هوای متنوعی همچون بیابانی، سرد و معتدل کوهستانی می‌باشد. این تنوع منجر به کشت انواع محصولات گرمسیری و سردسیری در این سرزمین می‌شود. استان قزوین، از مراکز مهم تولید فندق، پسته، زغال‌اخته، گیلاس، انگور، گلابی و گوجه فرنگی در ایران به حساب می‌آید. این استان، پس از استان‌های فارس و خراسان رضوی، رتبه سوم تولید انگور را در کشور از آن خود کرده است.
دشت قزوین از جنبه‌های محصولات کشاورزی، گونه‌های جانوری و حتی تاریخی از اهمیت ویژه‌ای در کشور برخوردار است. برخی باستان‌شناسان معتقدند تمدن کشاورزی از این دشت وسیع آغاز گردید و سپس به مرکز فلات ایران گسترش پیداکرد.
همجوار بودن با پایتخت، موقعیت مناسب اقتصادی را برای این استان فراهم آورده، تاجایی که نقش تعیین کننده در اقتصاد و تجارت ایران را ایفا می‌کند. سابقه فعالیت نخستین واحدهای صنعتی در قزوین، به دوران صفویه باز می‌گردد.
قزوین از پیشینه تاریخی قابل توجهی برخوردار است. در نوشته‌های باستانی یونان، نام آن «راژیا» عنوان شده؛ در مکتوبات اروپایی با عنوان «آرساس یا آرساسیا» معرفی گردیده. در دوران اشکانیان این منطقه را با نام مؤسس آن «اردپا» می‌شناختند؛ ساسانیان قزوین را «کشوین» (سرزمین که نباید از آن غافل شد) نامیدند و….
باستان‌شناسان، نام قزوین را عربی شده «کاسپین» قلمداد می‌کنند؛ کوچ قوم کاسپی از سواحل دریای کاسپین (خزر) به منطقه قزوین، گواه بر این مدعاست. در متون کهن عثمانی و عربی گاهی دریای خزر را «بحرالقزوین» نامیده‌اند.
کاسپی‌ها از قدیمی ترین ساکنان این سرزمین بوده‌اند. براساس کاوش‌های باستان‌شناسی، سکونت در قزوین به هزاره هفتم پیش از میلاد بازمی‌گردد. برخی نیز بنای استان قزوین را به شاهپور اول، اولین پادشاه ساسانی نسبت داده‌اند.
استان قزوین، از گذرگاه‌های مهم محور شرقی- غربی جاده تاریخی ابریشم بوده و این مهم سبب پیشرفت روزافزون این خطه شده است.
دولت اسماعیلیه، در قرن پنجم قمری، پس از تسخیر قلعه الموت، در قزوین تأسیس شد. پس از 200 سال حکومت، هولاکوخان مغول با حمله به دشت قزوین، این سلسله را برانداخت.
در دوران صفوی، شاه طهماسب دوم، به این دلیل که پایتخت پیشین یعنی شهر تبریز در نزدیکی مرزهای عثمانی قرارداشت و آسیب‌پذیر بود، پایتخت را به قزوین تغییر داد. در این دوره قزوین بیش از 50 سال پایتخت بود. تا اینکه شاه عباس کبیر، پایتخت صفویان را از قزوین به اصفهان انتقال داد.
در دوران قاجار که پایتخت خود را تهران برگزیدند، قزوین به سبب قرارگیری در مسیر جاده تهران با اروپا و روسیه، جایگاه مهمی داشت.
انواع گردشگری موضوعی استان قزوین
انواع گردشگری موضوعی استان قزوین عبارتند از: