استان اصفهان با وسعتی حدود ۱۰۶۷۸۶ کیلومترمربع ، ششمین استان پهناور ایران است. اصفهان از سمت شمال با استان‌های سمنان، قم و مرکزی، از سمت شرق با استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از سمت جنوب با استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس و از سمت غرب با استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، هم‌مرز است.
براساس سرشماری سال 1395 جمعیت استان اصفهان 5120850 نفر تخمین زده شده و سومین استان پرجمعیت کشور است.
اصفهان، استانی است با بیشترین تنوع آب و هوایی 10 درصد از بیابان‌های کشور در این منطقه قرار دارند که در شهرستان‌هایی چون نایین، اردستان، نطنز، کاشان و… گسترده شده‌اند. در بخش‌هایی از استان شاهد کوهستان‌ها، آبشارها و آب‌وهوای بسیار معتدل هستیم مانند خوانسار، فریدن، فریدون‌شهر، سمیرم و….
بیش از 70 درصد مردم اصفهان را فارسی‌زبانان تشکیل می‌دهند. لهجه‌های متنوعی از زبان فارسی در منطقه اصفهان وجود دارند مانند: 1- لهجه مردم در نواحی شرقی همچون ورزنه و نایین که به ورزنه‌ای شهرت دارد و شباهت زیادی به لهجه مردم یزد و زرتشتیان دارد؛ 2- لهجه اصفهانی، که در منطقه فلاورجان و بخش مرکزی اصفهان شنیده می‌شود؛ 3- لهجه مردم در نجف آباد و شهرضا که بسیار نزدیک به لهجه اصفهانی است.
قوم‌های متنوعی نیز در استان اصفهان سکنا گزیده‌اند از جمله:
یهودیان که در ادوار متفاوت تاریخی وارد ایران شده و پس از بررسی مناطق مختلف ایران، خاک اصفهان را مناسب دیدند و ساکن شدند. گفته می‌شود که در زمان کوروش پس از فتح بابل، یهودیانی که در اسارت نبوکد نصر، شاه بابل بودند، به دو دسته تقسیم شدند. عده‌ای به فلسطین بازشگتند و عده ای به اصفهان مهاجرت کردند که پس از آن دارالیهود نام‌گذاری شد.
ارامنه که در زمان صفویه، به مناطق فریدن و فریدون‌شهر کوچانده شدند. آنها نقش بسیار مهمی در رونق صنعت کشور داشته‌اند و به این دلیل بسیاری از آنها از شهرهای فریدن و روستاهای اطراف، به منطقه جلفای اصفهان نقل مکان کردند.
لرهای بختیاری که بسیاری از آنها پس از آغاز جنگ تحمیلی به اصفهان نقل مکان کردند و برخی نیز به واسطه اشتغال در مراکز صنعتی اصفهان مانند ذوب‌آهن، از استان‌های چهارمحال و بختیاری و خوزستان، به این شهر مهاجرت کرده‌اند.
گرجی‌ها نیز مانند ارمنی‌ها در زمان شاه عباس اول از منطقه قفقاز به اصفهان کوچ کردند. در آغاز در شهر نجف‌آباد ساکن شدند اما پس از مدتی به فریدن و فریدون‌شهر مهاجرت کردند.
به لحاظ تاریخی می‌توان گفت که اصفهان قدمتی به اندازه ایران دارد. در کتیبه‌های پارسی زمان هخامنشی، از انزان نام برده‌شده که به ناحیه اصفهان و اطرافش اطلاق می‌شده است. پیش از به قدرت رسیدن کورش، مرکز قدرت هخامنشیان در این مکان بوده است. پس از حکومت کوروش، نام به انزان به گابیان تغییر کرد و سپس به جی تبدیل شد.
می‌توان گفت که نام اسپهان یا سپاهان، که به معنی جایگاه سپاه است، از دوران ساسانیان و حتی پس از آن بر روی اصفهان گذاشته شد.
شهر اصفهان از دیرباز به علت برخورداری از موقعیت جغرافیایی و استراتژیک مناسب، مورد توجه حکم‌رانان قرار می‌گرفت. چنان که در چند دوره تاریخی از جمله دیلمیان، سلجوقیان و صفویه پایتخت ایران بوده است. از این رو، آثار تاریخی بسیاری از روزگاران گذشته در این شهر خودنمایی می‌کنند.
دوران اوج رونق و شکوه اصفهان را می‌توان در روزگار صفویه عنوان کرد. در این زمان به علت حمایت درباریان از حکما، علما و هنرمندان، این شهر تبدیل به مهد پرورش علوم و هنرهای گوناگون شد. آثار هنری و معماری بسیاری در سطح استان اصفهان وجود دارد که اثباتی براین مدعا است.
این استان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید صنایع دستی است و از تنوع بسیار زیاد صنایع دستی بهره می‌برد. هنر مردم این خطه همواره زبان‌زد خاص و عام بوده و هست؛ چرا که هنری نیست که در میان مردم این دیار، پروبال نگرفته و رشد نکرده باشد. هنر اصفهان در زمان صفویه به اوج رسید و به واسطه حمایت پادشاهان از هنرمندان، آثار بسیار ارزشمندی بر جای گذاشت.
انواع گردشگری موضوعی استان اصفهان
انواع گردشگری موضوعی استان اصفهان عبارتند از: