استان آذربایجان شرقی با مساحتی بالغ بر 45491 کیلومترمربع، وسیع‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان ناحیه شمال غربی ایران است. مرکز آن شهر تبریز و همسایگانش عبارتند: از سمت شمال کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان، از سمت غرب و جنوب غرب استان آذربایجان غربی، از جنوب شرق استان زنجان و از سمت شرق استان اردبیل.
طبق سرشماری سال 1395، جمعیت آذربایجان شرقی 3909652 نفر تخمین زده شد که این رقم حدود 5درصد از جمعیت ایران است.
تا پیش از سال 1372، اردبیل از الحاقات آذربایجان شرقی بوده، لیکن پس از آن جداگردید و به استانی مستقل تبدیل شد.
کل محدوده آذربایجان شرقی را کوه‌ها و ارتفاعات دربرگرفته، از این رو آب و هوای آن سرد کوهستانی است. دو رشته کوه اصلی ایران، یعنی البرز و زاگرس در این منطقه به هم متصل می‌شوند. اما با این حال می‌توان گفت به علت وسعت استان، دارای آب و هوای متنوعی نیز هست.
استان آذربایجان شرقی را با عنوان امن‌ترین و کم‌جرم‌ترین استان ایران، عنوان نموده‌اند.
آذربایجان شرقی، دارای رتبه اول صادرات غیرنفتی در ایران است. به جهت وجود صنایع بزرگ در این خطه، آذربایجان را با عنوان یکی از قطب‌های مهم صنعتی و تجاری در ایران می‌شناسیم.
شایان ذکر است، فرش دست‌بافت تبریز، به عنوان یکی از صنایع دستی ارزشمند ایران، در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده و شهرتی جهانی دارد.
منطقه آذربایجان به علت مرزی بودن، در طول تاریخ فراز و نشیب‌های بسیاری را از سرگذرانده است. این منطقه در زمان پیش از اسلام بخشی از سرزمین ماد بوده و به «مادکوچک» شهرت داشته است. از آنجا که این منطقه بسیار وسیع بود، و با کشورهای حاشیه کاسپین مرز تجاری داشت، از گذرگاه‌های مهم جاده تاریخی ابریشم نیز بوده است.
پس از اسلام، با ورود هلاکوخان مغول، این منطقه را به عنوان مرکز شاهنشاهی معرفی می‌نمایند. در زمان صفویه، شاه اسماعیل اول، شهر تبریز را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرد.
در زمان قاجار، شهر تبریز، سکونتگاه ولیعهدان شد؛ از این رو ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمدشاه، قبل از تاج‌گذاری، در این شهر سکونت داشته‌اند.
در زمان پهلوی، طی جنگ جهانی دوم، نیروهای ارتش شوروی ازطریق آذربایجان وارد خاک ایران شدند.
ساکنان آذربایجان، به زبان ترکی آذربایجانی تکلم می‌نمایند و بیشترین قوم ساکن در این منطقه نیز ترک‌ها هستند. دین بخش اعظم مردم اسلام و شیعه است اما اقلیتی از مسیحیان هم در تبریز زندگی می‌کنند.
انواع گردشگری استان آذربایجان شرقی
انواع گردشگری استان آذربایجان شرقی عبارتند از: